Enkele persoonlijke overpeinzingen tijdens FISM 2025

Eerder schreef ik al over het keuzeprobleem tijdens FISM 2025: het volledige concours (trachten te) volgen of ook een behoorlijk aantal lectures meepikken.

Dani DaOrtiz lecture? Die heb ik al een paar keer gezien en is altijd een genot om nogmaals te zien. Echter, zou hij nu echt iets nieuws toevoegen? Ga ik dat zelf ook ‘doen’? Zijn effecten zijn sterk gebaseerd op psychologische factoren en op tientallen jaren aan ervaring. Uiteindelijk besloot ik om een uitzondering te maken voor Mario Lopez, David Williamson en Joshua Jay (over zijn nieuwe boek The Particle System), waarover later meer.

Mijn eerste FISM gaat terug naar Parijs 1973 en sindsdien heb ik slechts een paar FISM’s gemist (Yokohama, Wenen en Brussel). Ik kan me niet meer herinneren waarom ik Amsterdam 1970 niet bijgewoond heb, maar ik had daar vast toen een goede reden voor. Bij bijna al deze FISM’s heb ik veel lectures bijgewoond. Van veel artiesten heb ik inmiddels digitaal hun ‘lecture’ en van velen moet ik er nog steeds eens goed voor gaan zitten. Van elk FISM kwam ik met hernieuwde inspiratie en motivatie terug.

Het concours van FISM Turijn heb ik dit keer gewoon over me heen laten komen, als ‘consument’ en daarbij viel ik van de ene verbazing in de andere. Manipulatoren met opgestroopte mouwen en ogenschijnlijk lege handen die meerdere kaartenwaaiers uit het niets wisten te produceren. Ze hebben zich vrijwel zichtbaar laten inspireren door de Grand Prix winnende act van Yu Hojin. Zo zagen we vele malen de productie van vier kaarten in elke hand en de daaropvolgende verkleuringen van deze kaarten. Ook gebeurde het meermalen dat een speelkaart in de lucht bleef zweven om vervolgens in een wolkje van fijne snippers ‘op te lossen’. Prachtig om te zien en ik begrijp niet hoe dit “werkt”. Maar tegelijkertijd besef ik dat ik dit zelf niet (meer) ga doen.
Optreden doe ik sporadisch op de spreekwoordelijke feesten & partijen. Daar heb ik maar weinig controle over de belichting en kan ik hoekgevoelige effecten maar beter vermijden.

Dus ja, razendknap, maar niets voor mij.

Tijdens mijn vroege jaren in de goochelkunst was ik als een spons die al het mogelijke magische water in mij op wilde zuigen. Dus volgde ik zoveel mogelijk de lectures tijdens FISM. Ook omdat er toen nog geen digitaal materiaal was. Dat is nu wel behoorlijk veranderd met zelfs op Youtube een oneindige stroom aan vertoningen (en verklaringen!) van goocheltrucs.

Uit praktische overwegingen beperk ik me tot effecten die ’te doen zijn’. Daar zijn genoeg geweldige effecten van voorradig. De huidige FISM-acts, met name bij de manipulatie, lijken vooral samengesteld te zijn om te overtreffen en indruk op de jury te maken. Daarmee zijn ze lang niet altijd even praktisch en steunen zwaar op uitgekiende belichting en ondersteunende muziek. En dat terwijl veel acts vaak achter op het toneel vertoond worden met matige verlichting (vanwege steals, hoekgevoeligheid? zegt u het maar).

Mario Lopez en David Williamson stonden uitvoerig stil bij hun theorie over het goochelen. Daar neem je uiteindelijk meer van mee dan een aantal varianten op bestaande (kaart)trucs. Joshua Jay heeft onlangs een lijvig (en prachtig) boek gepubliceerd (zie foto) over zijn systeem voor het ‘memorized deck’; the Practicle System. De enige aanschaf die ik mij gepermitteerd heb op FISM Turijn, niet uit misplaatste Hollandse zuinigheid, maar omdat ik zwaar onder de indruk was van de grondigheid waarmee hij dit ‘project’ had aangepakt. Een aardige uitdaging, dat boek en zijn systeem, nu de dagen weer geleidelijk aan gaan lengen. Daarnaast is er de hernieuwde motivatie om nog eens in de lezingen te duiken die ik op een externe harde schijf heb staan.

Lopend langs de dealers zie ik in Turijn allemaal kleine zwarte doosjes met schakelaars en LED lampjes, ook best aan de prijs allemaal, dus niet echt iets voor mij. Er wordt sporadisch gedemonstreerd en de tijd die er voor mij bij de dealers overschiet is aan de korte kant en dus heb ik niet het geduld om een eventuele demonstratie helemaal bij te wonen.

Beste concoursdeelnemers: razend knap allemaal, grensverleggend en uiterst indrukwekkend. In zekere zin ook een inspirerend voorbeeld van wat er allemaal nog mogelijk is. Ik heb me echter voorgenomen om het voor mijzelf betrekkelijk eenvoudig te houden.

Het publiek waar ik soms voor optreed heeft er geen notie van dat je ook nog een speelkaart zou kunnen laten zweven en in flintertjes uiteen kan laten spatten. Ze kunnen het mij dan ook niet euvel duiden dat ik dat niet ‘kan en doe”’. Wat ik wel kan en doe valt meestal gelukkig zeer in de smaak en is een stuk praktischer dan de gemiddelde FISM act. De gemiddelde Nederlander heeft nog maar zelden een goochelaar in levenden lijve in actie gezien, dus een vergelijking met het huidige FISM niveau ligt niet direct voor de hand. Gelukkig maar, want anders zou mij de moed in de schoenen zinken. Ik wens eenieder heel veel goochelplezier.

Gandalf