Pret in Libanon

Terwijl de vaderlandse goochelbroeders genoten van het Dutch Festival of Magic in Hoofddorp stond Hilbert Geerling te goochelen voor vluchtelingkinderen langs de Syrische grens in Libanon. Als vrijwilliger welteverstaan. Lees hier het verslag van een bijzondere tournee.(red)

Hoe het begon

Het idee kwam van mijn vader. Na een reis door Libanon, waar hij de gevolgen van de oorlog zag, belde hij me op en vertelde me over de kinderen die daar in vluchtelingenkampen leven. “Het is gewoon verschrikkelijk! Die kinderen hebben wat pret nodig! Even een middagje lachen en vergeten in wat voor ellende ze zitten”.
“Kun jij er niet heen gaan en voor ze goochelen? Dat vinden ze vast geweldig”
Zeg dan maar eens ‘nee’.

Dat deed ik dan ook niet. Sterker nog, ik was eigenlijk heel enthousiast. Op sombere dagen twijfel ik weleens aan mijn vak. Is wat ik doe wel nuttig? Wat is de maatschappelijke relevantie van mijn beroep?
Ik houd me op dat soort momenten voor dat ik met mijn goochelvoorstelling mijn publiek een fijne middag bezorg. Mensen blij maak.
Maar toch blijft het altijd een klein beetje schuren. Want de mensen die ik plezier bezorg, die hebben zonder mij ook wel lol.

In vluchtelingenkampen is dat andere koek. Als ik daar zou gaan optreden, dan zou ik daadwerkelijk ergens pret brengen waar het niet is!
Dus werd er een datum geprikt en de reis geboekt. Mijn vader wilde graag mee. Dat was prettig, want hij heeft bijna alles betaald. Voor de duidelijkheid: We hebben alles vrijwillig gedaan. En ook zelf de reis bekostigd.

Voorbereiding

Dan slaan de twijfels toe. Die kinderen spreken alleen maar Arabisch. Hoe ga ik dat in vredesnaam doen met mijn verhalen? Ik had een weinig positieve ervaring met een tolk in Vietnam: Ik liet daar een doekje zien en vroeg: “Welke kleur is dit?”, waarop de tolk me aankeek en zei: “Rood”. In plaats van de vraag te vertalen voor de kinderen.

Misschien zou ik mijn programma zwijgend kunnen doen, op muziek? Dan zou ik een avondje met Quintus moeten gaan brainstormen. Maar mijn clubleden bij de Magische Kring Twente overtuigden me dat dat geen goed plan was.
De kinderen zouden me sowieso wel begrijpen. Gewoon een kwestie van geschikte trucs vinden en gaan met die banaan.

Trucs dus, met niet heel erg ingewikkelde verhalen, maar vooral visuele grapjes, waarbij ik met enkele woorden of gebaren duidelijk zou kunnen maken wat de bedoeling is. Als ik daarbij dan wat Arabische woorden zou kunnen leren, dan vinden ze dat vast mooi. Bijna iedere truc werkt als je 1, 2, 3 Hatseflats roept.

Bovendien, trucs die je al jaren met succes doet, die doen het gegarandeerd beter dan een truc die je voor een gelegenheid uit de kast pakt.

De eerste truc die ik inpakte was de zuurtjesfabriek. Een gegarandeerde hit, die ik al ruim 20 jaar doe en nog steeds met veel plezier. Hilariteit met veel toverstokken, een enorme opblaashamer die een kind keihard op mijn hoofd slaat, ik verbrand mijn vingers en uiteraard op het eind een koffievaas vol zuurtjes, hoe is het mogelijk 😉
Kat in het bakkie. Na een uurtje oefenen in de keuken had ik dit onder de knie met weinig tekst. De zuurtjes zou ik wel in Libanon kopen.

Verder is een duimspits met doekje uiteraard altijd handig, een paar sponsballen en wat touw nemen ook geen ruimte in. Ik gokte erop dat ze het ook in Libanon wel leuk zouden vinden als ik enorm moet niesen, waarbij ik eindig met een hand vol snot. Een mooi begin van de paraplu-truc. Hm, best groot die koker, maar goed, overdwars paste hij in de koffer.
Het kleurboek er bij. Neemt ook lekker weinig ruimte in. Tot slot een ‘Hindu draad’.
Eveneens vanwege ‘packs small plays big’ verdween een zebra-truc in de koffer.

Op de club vonden ze dat ik absoluut mijn ‘hoedje van crêpepapier’ moest meenemen. Wat op zich een goed idee is. Het kostte me alleen een hele dag om een enorme stapel hoedjes voor te bereiden. Maar goed…

Verder vonden de mannen dat de ‘chinese ringen’ mee moesten. Want dat is pas echt goochelen. Jaja. Nadeeltje is wel dat ik van die hele zware en mooi klinkende ringen heb. De routine die ik doe is vrij traditioneel met 8 ringen, dus in de koffer bleek het wel wat zwaar.
In combinatie met die enorme berg hoedjes en de hoeveelheid trucs, waarmee ik een programma van twee uur zou kunnen vullen, mislukte mijn plan om alles in een lekker kleine koffer mee te nemen faliekant.

Oke. Dan maar uitpakken. Ik ging daar tenslotte naartoe om op te treden. Waarom niet een zo mooi mogelijke voorstelling maken met alles erop en eraan?
Op het laatste nippertje heb ik nog twee opvouwbare tafeltjes besteld, zodat ik mijn trucs niet op een geleend schooltafeltje zou hoeven neer te zetten.

Alles bij elkaar stond ik met een koffer van 28 kilo op Schiphol. Met als handbagage een pilotenkoffer propvol trucs voor het geval dat de grote koffer zoek zou raken.

Libanon

In Libanon was alles geregeld door Wilbert en Rima. Een echtpaar dat met hun twee kinderen in Libanon werkt en daarnaast namens ‘Kerk in Actie’ betrokken is bij verschillende hulpprojecten voor kinderen uit vluchtelingenkampen.
Die hulp bestaat voornamelijk uit onderwijs. Niet alleen om ze een zo groot mogelijke kans te geven op een toekomstige baan teneinde zich staande te kunnen houden in de maatschappij, maar ook voor de veiligheid. Met name sociale veiligheid. Rust en regelmaat. Een plek waar het schoon is met tussen de middag een degelijke maaltijd en een ‘nieuw’ paar schoenen als dat nodig is.
Waar ze leren wat hygiëne is. En hoe je met elkaar omgaat.

Rima en Wilbert hadden de reis perfect voorbereid. Vanuit standplaats Beirut reden we dagelijks per taxi naar een of meerdere kampen om daar op te treden. We hebben zo alle hoeken en gaten van Libanon gezien.

Kampen nabij de grens van Syrië, in gebieden die worden gezien als gevaarlijk, maar waar we allerhartelijkst werden ontvangen.
In Hezbollah gebied benaderde ons een straatverkoper “You wanna buy Hezbollah T-shirt?” en op het terrasje door een enorm vrolijke uitbater: “Welcome welcome, sit sit sit.. what you wanna drink?” Waarbij het laatste drankje ‘free’ was.
Nee, onze verwachting van een gespannen sfeer klopte niet. Vaak zagen we dingen die in Nederland heel anders in het nieuws verschijnen. Ieder verhaal heeft 2 kanten. Zoveel is wel duidelijk.
Tijdens de paar vrije dagen die we hadden, hebben we zo veel mogelijk van het mooie en indrukwekkende land bekeken. Als die waardeloze oorlog daar niet was, dan zou het een prachtig vakantieland zijn.

Scholen

De scholen waren er in alle soorten en maten. Soms geïmproviseerd in een oude leegstaande garage. Vaak in bijzaaltjes van een kerkje. Maar ook een keer in een prachtig scholencomplex dat volledig betaald werd door een Duitse organisatie.
De schooltjes staan meestal buiten de kampen. De kinderen worden met een busje door de juf opgehaald en naar school gebracht. En dan maar hopen dat alle kinderen ook komen opdagen.

Connecties met de duivel?

De allereerste voorstelling haalde ik gelijk alles uit de kast. Ik denk werkelijk dat ik alle trucs heb gedaan die ik bij me had. “Man, man, man, hoe lang zit je nou al in dit vak?” zei ik na afloop tegen mezelf. De ‘Hindu draad’ bleek veel te klein om voor grotere groepen te laten zien. De zebra truc was qua verhaal toch iets te lastig. Kortom, bij de tweede voorstelling deed ik gewoon lekker mijn eigen vertrouwde trucs en dat voelde al een stuk beter. Ik was heel blij dat ik al die hoedjes had gemaakt, want er is weinig zo schattig als een klein mesje met een zelf getoverd hoedje op.

In de truc met het niesen had ik me niet vergist. Hier is geen enkele taal nodig. Hoe smeriger ik naar m’n hand vol snot keek, hoe meer pret in de zaal.
Wat ook heel goed werkte was een doekentruc met 8 doeken. Ik laat ze allemaal zien, twee kinderen naast me. De een kreeg 4 losse doeken, voor de ander knoopte ik de doeken aan elkaar. En dan haalde ik mijn assistente tevoorschijn: een handpop in de vorm van een schattig konijntje. Het feit dat een volwassen vent iets in het oor van een nepkonijn fluistert vonden ze al hilarisch. Dat dat konijn dan op z’n dooie gemakkie de knopen van het ene kind naar het andere brengt (uiteraard maakte hij tot ieders grote pret bij elke knoop een raar geluidje), zorgde voor onbetaalbare gezichtsuitdrukkingen.

Het enthousiasme van de kinderen was iedere keer weer een genot. In Nederland moet je nog weleens de eerste 5 minuten groep 8 zien te overtuigen omdat ze met een smoel van ‘laat eerst maar eens wat zien pipo’ op de achterste rij zitten. Maar daar was hier geen sprake van. Vanaf de eerste minuut tot de laatste zaten ze er vol in.

Wel moesten ze even wennen aan het feit dat een volwassen man op deze manier met kinderen omging. Vooral bij de laatste truc, de zuurtjesfabriek, was dat spannend. Ik word dan best boos op een kind, omdat ‘ie me met een hamer op m’n kop slaat. In Nederland snappen kinderen wat er aan de hand is. Maar als een volwassene in Libanon boos naar een kind kijkt, dan is dat een ander verhaal.
Daarom nam ik wat meer tijd om het juiste kind uit te zoeken. Een beetje een boefje had ik nodig. Door vervolgens iets rustiger de boosheid op te bouwen kregen ze langzaam door hoe het spel in elkaar zat. En dan was de pret natuurlijk extra groot!

Op een van de scholen werd ik ontvangen door een directrice die bang was dat de kinderen zouden denken dat ik connecties had met de duivel. Ik zou tenslotte dingen gaan doen die onmogelijk zijn.
Gelukkig was deze juf snel opgelucht, want na 5 minuten van mijn optreden had ze gezien dat de duivel niets, maar dan ook helemaal niets bij mijn voorstelling te zoeken heeft.

Taalprobleem?

Goochelen met een tolk is een aparte ervaring. Vaak was het een student die om me heen liep te rennen, pontificaal voor de kinderen ging staan en alles liep te vertalen ook al hadden de kinderen het allang begrepen.
Veel kinderen begrepen simpel Engels en dat gecombineerd met wat Arabische woordjes kwamen we een heel eind. ‘Shuf Shuf, Khalas!’

Ergens in de Bekavallei zou ik 2 voorstellingen spelen. Geen probleem natuurlijk. De eerste was achter de rug. Prima gegaan, iedereen vrolijk. Dus ik bouw alles op voor de tweede voorstelling, zie ik een hele rij pubers naar binnen komen. “Leuk”, dacht ik toen nog.
Totdat er nog een stel pubers kwam en toen nog een paar, waarna ik het donkerbruine vermoeden begon te krijgen dat er helemaal geen lieve basisschoolkindertjes meer bij zouden komen. Na een korte check en het duidelijk antwoord van de heel vrolijke juf “Klopt, nu komen de ouderen…”, moest ik even heel snel improviseren.
Gelukkig zijn er altijd servetjes om te verscheuren en had ik een stuk touw met 3 uiteindjes bij me, dus het kwam allemaal goed. Na afloop kwam er een groepje pubers dat zojuist bij de voorstelling was geweest. De oudste had een blikje cola in z’n hand. “Kun je dit laten verdwijnen?”
Ik pakte het blikje aan en gelukkig stond er een doos servetjes op een tafel. Ik pakte 4 servetjes, vouwde die om het blikje cola en ramde vervolgens zo hard als ik kon de servetjes plat op tafel. Blikje weg.
Yesssss… Dat blijven toch de beste trucs. Die waar het publiek iets van je wil en je bent in de gelegenheid om het ook te kunnen doen.
De koppen van die jongens! Haha, daar had ik graag een foto van gewild.
Ik heb ’s avonds nog met ze gevoetbald. We hadden een cadeautje voor iedere school – ballen, badmintonrackets en springtouw – meegenomen. Dus de pubers wilden de bal heel graag inwijden door een potje met ons te voetballen. Dat kun je op je 50e maar beter niet doen. Met bloedende knieën strompelde ik van het veld. Maar we hadden wel lol gehad. En daar ging het tenslotte om.

Lol

Ik ben gegaan om kinderen blij te maken. Al was het maar voor even. En dat is absoluut gelukt. Ik zag ze genieten! Ik zag ze lachen. Heerlijk. En na afloop wilden ze dat ik nog 1 keer een muntje uit hun oor haalde. Ze gingen ervoor in de rij staan. Ik haalde als aan de lopende band muntjes uit oren.

En ja… Daar werd ik blij van. Hoe maatschappelijk relevant wil je dat je werk is?
Want achter ieder kind zat een verhaal. Vaak een verschrikkelijk verhaal. Van ouders die zijn vermoord, ontvoerd, hoofden afgehakt. Een jongetje met een afgehakte hand omdat hij in IS-gebied een brood had gestolen omdat hij honger had.

Als ik er dan voor kan zorgen dat ze heel even pret hebben, heel even ongecompliceerd kind kunnen zijn en kunnen lachen, dan weet ik waarom ik erheen ben gegaan. En ik weet ook dat het niet de laatste keer is geweest.

Een druppel op een gloeiende plaat? Die bestaat niet. Ieder kind dat aan het lachen gemaakt kan worden is het waard!

Hilbert

Onze gastheer in Libanon heeft over mijn bezoek een blog geschreven. Lees meer…